• МИРОНОСЕЦ  ЛЫШТАШ 4 №

• МИРОНОСЕЦ  ЛЫШТАШ 5 №

• МИРОНОСЕЦ  ЛЫШТАШ 6 №

• МИРОНОСЕЦ  ЛЫШТАШ 7 №

 

МИРОНОСЕЦ  ЛЫШТАШ 4 №

Арака йӱмашын 10кочо саскаже

Грек-влакын ўшан да чапланыше еҥже Анахарсис тыге ойлен: «Виноград вондерын кум орлаҥгыже уло. Икымшыже йывыртымашым пуа, кокымшыжо руштыктара, а кумшыжо ойгым конда». Философ тидым тыге умылтарен: виноград аракам изиш подылмо годым айдемын тазалыкшылан пайда лиеш да кумылжо лывырга. Утым йўат гын, ушетым йомдарет, шыдет погына, айдеме тўсетым йомдарет, еҥ-влак дене шургаш, кредалаш тўҥалат. Тидыже вара шуко ойгым конда.

Арака йўмӧ нерген сайракын шоналташ гын, тушто 3 огыл, а еҥ-влаклан ойгым кондышо 10 кочо орлаҥгым муаш лиеш.

Икымше кочо саска - аракам йўмеке, уш пычкемышалтеш, шонен моштымаш иземеш, уш-акыл йомеш. Вет арака дене темше пагар гыч руштыктарыше парже вуйыш кўза, вуйдорыкыш шыҥа да ушым луга. Сандене чот йўшӧ еҥ мом ойлымыжым да мом ыштымыжым вес кечынже шарнен ок керт. Йўмеке, айдеме ораде гае лиеш, тўрлӧ йырнык пашам ыштен кертеш. Тыгай еҥ нерген Возымаште каласыме: кыреныт мыйым, но корштен огыл, вурседылынна ме, а молан - умылен омыл (Притч. 23: 35).

Кокымшо кочо саска - вожылдымаш. Йўшӧ еҥ нигӧ деч огеш вожыл, совестьшым йомдара, тўрлӧ оккўл да осал шомакым ойлыштеш. Шотан айдемылан тыгай мутым ойлаш огыл, а колышташыжат намысын чучеш. Йўшӧ еҥын умшаже ўпшышӧ терыс дене темше сӧснавўта гай, а тудын йылмыже - терысым кышкыше кольмо. Тыгай еҥын шўмышкыжӧ шуко осал темеш, да тушеч осал деч моло нимо лектын ок керт. Евангелийыште каласыме: осал еҥ шке шўмжын осал поянлыкше гыч осалым луктеш: шўмжӧ мо дене утымеш темын, тудым йылмыже ойла (Лк. 6; 45).

Кумшо кочо саска - тайным кучен моштыдымаш. Орвуян годым мом шке кӧргыштет кучет, еҥлан ойлаш огыл, а шоналташат лўдат, руштмеке, тудым кеч-кӧлан каласкалаш ямде улат. Кызытсе илыш нерген ойлымет эше шагал, колышо еҥым кынелтен шогалтыме гай, ала-кунам ожно лийшым тергаш тўҥалат. Йўшӧ еҥ мо кочмыжым кузе укшинчын луктеш, тугак чыла тайныжым тўжваке луктеш, шке кӧргыштыжӧ нимомат кучен ок керт.

Нылымше коча саска - капын яжарланаш таранымыже. Таклан огыл Апостол шижтара: аракам утыжым ида йў, тушто яжарланымаш уло (Еф. 5; 18).

Визымше кочо саска - кишке аяр дене темше шыде, шургымаш, кредалмаш. Йўын руштмеке, шкалан «тушманым» кычалаш тўҥалыт. Садланак шылтален каласыме: ...кӧлан ойго? Кӧлан шомак? Кӧлан суд? Кӧлан чон корштымаш? Кӧлан шинча какаргымаш? Йўын руштшылан огыл мо? Пайремым вучен коштшылан огыл мо? (Притч. 23; 29-30). Сирахын ушан эргыжат ойла: ...арака йўмет дене ит кугешне, арака шукыштым пытарен. Айдемылан арака тунам пайдале, кунам тудым изиш гына йўат: шуко йўмӧ чонлан ойгым конда, вурседылмашке да кредалмашке шукта (Сир. 31; 29, 31, 34).

Шекш гай кочо кудымшо саска - тазалыкын лунчыргымыжо, кунам кид чытыра, вуй коршта, шинча удан ужеш, пагар коршта. Йўшӧ еҥ вашке шоҥгемеш, ўмыржат кўчык лиеш, колымаш амалжат шучко.

Шымше кочо саска - сурт-оралтым, поянлыкым шалалтыл пытарымаш. Сирахын эргыже ойла: руштмо годым пашам ышташ тӧчышӧ поян ок лий (Сир. 19). Пеш шуко поян еҥ йўмылан кӧра эн нужнаш савырнен! Евангелийысе притчыште йомын коштшо эрге нерген ойлалтеш, тудо пайремым пеш йӧратен да ачажын пуымо поянлыкшым чыла пытарен.

Кандашымше кочо саска - утаралтмашым йомдарымаш. Йўмӧ дене шинчаш койшо поянлык веле огыл, а духовный поянлыкат йомеш. Вет йўшӧ еҥ чыла сулыкан пашалан тарана. Орвуян годым тудо мо деч лўдеш, вожылеш, йырна, руштмеке, тушкак шеҥын пура. «Отечник» але «Патерик» манын лўмдымӧ книгаште египетысе ир мландыште шкет илыше монах нерген ойлалтеш. Икана тудлан ия каласен: кум сулык гыч иктыжым ыштет гын, тыйым вес гана алгаштараш ом тўҥал. Мом ойырет? Але айдемым пушт, але яжарлане, але аракам йў.

Ир мландыште илыше да шуко суапым ыштыше монах шонкала:

- Еҥым пуштмаш - кугу сулык, тидлан Юмын суд денат, айдеме суд денат судитлаш тўҥалыт. Яжарланаш вожылам, кызыт марте аралыме кап яндарлыкем лавыртымем ок шу. Аракам ик гана йўмӧ - кугу сулыкак огыл, малет да шӧрлет. Мыйым ия эре ынже орландаре манын, лучо ик гана йўам!

Тудо олашке каен, шке кид дене ыштыме арвержым ужален, оксан лийын. Арака йўмӧ верыш пурен да руштмешке йўын шынден. Ия тудын деке яжар ўдырамашым колтен, монах тудын дене кокымшо сулыкыш пурен. Ӱдырамашын марийже толын лектын да кредалаш пижын. Монах кредалме годым ўдырамашын марийжым пуштын.

Изи сулык дене серлагаш шонышо еҥ тыге кум сулыкым ыштен. Шуко ий ир мландыште чыла орлыкым чытен илен, шуко суапым сулен налын да чыла тидым иканаште йомдарен. Йўшӧ еҥ нимогай сулык дечат ок лўд, ончычсо чыла поро пашажым ўштылеш, чон утаралтшашыжым йомдара. Святитель Иоанн Златоуст тидын нерген сайын каласен: «Кӧн чоныштыжо яндарлык, вожылмаш, ўҥышылык да шонен моштымаш уло, арака йўмаш чыла тидым закон пудыртымашын толкынышкыжо шўкалеш!»

Арака йўмӧ дене шуко еҥ шкенжын чыла порыжым, суапшым веле огыл, Пылпомышын пуышаш поянлыкшым - утаралтмашым йомдара. Апостол чын ойла: аракам йўшӧ еҥ-влак Юмын Кугыжанышым огыт уж (1 Кор. 6; 10).

Шекш гай кочо индешымше саска - Юмын шыдыже. Арака йўшӧ еҥ Юмын шўдымыжым ок шукто, кўштымаш-влакым пудырта, шке сулыкшо дене Юмын шыдыжым тарвата. Исаия пророк чон корштен ойла: ойго тудлан, кӧ эрдене эрак аракам ямдыла да кас марте йўэш: арака вет тудым йўлалта (Ис. 5; 11).

- Аракам йўшӧ еҥ тамык деч молылан нимолан ок йӧрӧ. Пылпомыш Кугыжанышышке огыл, а шотан пӧртышкат йўшӧ еҥым пуртыман огыл.

Арака йўмашын эн кочо луымшо саскаже - чонын мучаш марте йоммыжо. Колышаш жап лишемме годым моло еҥ-влак шке сулыкышт верч шортын, ойганен кертыт, шкеныштым вурсат, черкыш каен, шке сулыкыштым касарен шуктат, вет нуно яндар чон шонымашан улыт, ушышт шонен мошта. Арака йўшӧ еҥ ни-момат ыштен да умылен ок шукто, вет шукыж годым тыгай еҥ вучыдымын кола. А сулыкым касарыде колышо еҥлан тамыкын тулжо эре ямде. Йўаш тўҥалме годым южо аракаже тамлын чучеш гынат, вараже тудо шекш гай кочо да кишке аяр гай лектышым пуа.

Святитель Димитрийын, Ростовский Митрополитын, возымыж гыч. Материалым 8 № Троицкий лышташ гыч налме.

МИРОНОСЕЦ ЛЫШТАШ 5 №

Шинчавочмо, локтымо да моло оккӱллан ӱшаныме нерген

– Тендам локтеныт! Огыда ўшане мо?

Тугеже тыланда «калык эмлызе» деке кайыман. Тудо тен­дам локтымо манын,– пеҥгыдемден каласа. Да эше тидым ыштен кертше еҥын лўмжым ончыкта. (Тиде еҥлан те вара шуко ий сырен илаш тўҥалыда). Умбакыже тудо тендам лыпландара, саде локтымым калыкын эмлыме йӧнжӧ дене кораҥден кертам манын ўшандара. А тыгай йӧнлажым шўведымашым, муно дене пӧрдыктен лукмашым, шулыктарыме шыште але вўд дене эрыктен лукмым да молымат пуйто тудо сайын пала. Тыгай еҥын полшымыж деч вара психбольницыш логалыда гын, ида ӧр.

Тыгеракын, «локтымо» нерген. Эн ончычак, палемдена: айдеме шкеже титакым ок ыште, Юмо деч ок торло да Тудын Святой сугыньжым ок пудырто гын, тудлан нигӧат да нимоат (эсогыл диаволат) эҥгекым ыштен ок керт, сандене айдеме тунам гына эмлалт але тӧрланен кертеш, кунам Юмо деке мелын лиеш, шке языкан илышыжым тӧрлата, Святой Православный черкыш миен, сулыкшо нерген чонжым почеш, языкшым касара. Иисус Христосын туныктымыж почеш, Юмо тунам гына мемнан языкнам касара, ку­нам ме лишыл еҥын титакшым кудалтена(«Пылпомышто улшо мемнан Ачана» молитваштат тидым ойлена). Сандене, кунам «калык эмлызе-влак» мемнам локтышо, «шинчавочмым колтышо еҥ-влак» деке ужмышудымашым ылыжтат, тунам тўткын кумалше христианин шижшаш: нуно Юмын еҥ огытыл. Христианин Евангелийым лудеш гын, тудо Иисус Христосын апостол-шамычлан ойлымыжым шарналта. Тудо ойлен: осал шўлышым «молитвам лудмо да пўтӧ кучымо» дене гына поктен колташ лиеш (Мф. 17, 21). «Муно дене пӧрдыктен лукташ» але «шыштым вўдыш опталын мужедаш» Евангелийыште сугыньлымо огыл. Но эҥгекше теве кушто: кызытсе христианин-влак Христосын туныктымыжым огыт пале, тыге ик йоҥылыш гыч вес осал оптышыш логалыт. Нуно, христианин семын, Юмын сугыньым шуктен, кумалын, пўтым кучен ынешт иле, шке нелылыкыштым «калык эмлызе-влакын» полышышт дене кораҥдаш тыршат. Но Юмо вурсымашеш ок код.

Тўрлӧ оккўлан ўшанымаш – тиде чер. Тудым, нимо деч ӧрын шогыде, наркоманий дене таҥастараш лиеш. Да тудо лач туш-то верым муэш, кушто Юмылан ўшаныме нерген шинчымаш лушкен толеш. Тыге пеш вашке тўрлӧ оккўллан ўшанымашышке савырна, вес семын каласаш гын, Юмылан ўшанымаш шоя дене варна. Тушто суксыланат, ияланат, эсогыл, Господьланат вер уло, лач сулылалтын, тўрлӧ маг-шамыч чыла ўчашымашым да титаклымашым вес корныш савыралаш тыршат. Тыге шонымаш шочеш: да, шем магий уло, а мый Ош маг улам. Но христианинлан раш: юлымаш икте гына – диавол деч. Сандене тудын тўсшӧ уке. Экстрасенс-влакат уло вий дене чыныш лекташ тыршат, пуйто ушым йомдарымаш, шўм-чон чер – чылажат уда экстрасенс-влакын пашашт, а ме гын тиде пашалан сайын тунемше улына маннешт. Тыге наука дене пеҥгыдемдаш тыршат, локтымашлан парапсихологий, дианетика, телепатий, астрологий наука шотан термин-влакым пуат....

Диаволлан служитлыме лўдыкшӧ корно моткоч куштылгыш савырна. Локтызо-влак ынде телевизор, радио дене ойлат. Южыжо тыгай шоям шкеж нерген шаркала, пуйто тудо шочынак колдун тукым гыч, нунын кочаштын «саҥгаштышт тўкӧ шочын». Афишыла гыч нунын мотор тўсыштым, но тидын годымак шыде шинчаончалтышыштым ужына. Ятыр литерату­ра савыкталтеш, колдун ден экстрасенс-влакын школышт па­шам ыштат. Шинчалумышо, юлышо да экстрасенс-влакын тўнямбал ушемышт ышталтеш. Чыла тидыжак лўдыкта: тўрлӧ лўмым налыт гынат, нунын диавол корныштын негызше иктак.

Черкын чыла чын икшывыжым сайын шоналташ ўжам. Ме шкежат тыгай кўлдымашлан озаланашыже корным почына. Лач тўрлӧ оккўллан ўшаныме койышна юлымашлан вийым на-лашыже негызым пуа. Шке шоналтыза: саде локтызо-влакын выступатлыме кинотеатр ден моло заллаште вер-влак яра лийыт ыле гын, яндар огыл чонан-влаклан тушко корно петырна ыле. Нунылан паша вер ок лий ыле. Кажне чын христианин тўрлӧ оккўллан ўшаныше шке лишыл еҥжым але родо-тукымжым лўдыкшӧ ошкыл деч шекланаш ўжеш да шке ойгыжо, нелылыкше дене храмыш корным кучаш туныкта гын, сатанан вийжылан ўшаныше-влак тынар шукын огыт лий ыле. А кызыт тыге лектеш: тўрлӧ оккўллан ўшанымашын эҥгекше укела коеш, а тудын языкше полшымо дене айдеме тукымын кугу тушманже, диавол, шке ончылныжо улшо чыла поро вийым тошкен ошкылеш. Тыге шем пырысын корно гоч кудал эртымыже, яра ведран еҥым вашлийме, 13 цифрлан ўшанымаш ден сатаналан служитлыме коклаште кыл моткоч кўчык.

Кузе вара локтымаш деч аралалтман?

Эн ончычак, мемнан чоныштына верым налше эҥгек ден ойго – чылажат языкан илышын саскаже семын, Юмын колтымо улыт, сандене языкым касарыман. Кокымшо – тиде ўжмашым чын умылен вашлияш да Христиан Черке аралтышыш пураш, но «сулыкым касарышыла» кояш огыл, а чын шонымаш дене ончычсо языкым касараш, волгыдо ўшан дене Черкын туныктымыжым, чынжым шўм-чон вошт колташ, Черкысе Таинстве-влакын порылыкышт деке кумылын лишемаш. Тыге гына Христос дене пырля у илыш дене илаш паремына да уэмына.

Священник Петр ПАВЛОВСКИЙ.

Листовкышто Святой Лўм да Святой Возымаш гыч цитата-влак вашлиялтыт. Сандене тудым моло сомылкалан ида кучылт.

МИРОНОСЕЦ ЛЫШТАШ 6 №

Чыла юмылан ӱшанаш лиеш мо?

Омо ужмаш кум тўрлӧ лиеш: иктышт - Юмо да волгыдо Суксо деч, весышт - осал суксо але диавол деч. А кумшышт - илыш дене кылдалтше тыглай омо улыт. Кажне йўдым ужмо шуко омыжо тыглай улыт. Илышыште мом ужына да колына, мо чоннам туржеш да ушыш возеш, тудак вара, ала-могай умылыдымо мундыраш пўтырналтын, омеш конча. Сандене тўрлӧ еҥын омыжо тўрлӧ: йорло еҥын шке омыжо, поянын - весе, ўдырамашын омыжо пӧръеҥын деч ойыртемалтеш, йочан омыжо ийготшылан келшыше. Кажне омышто ала-могай палым кычалаш да тудлан ўшанаш кўлешыже уке. Вет иктажше манын кертеш: кузе омым умылтарен пуат, южгунамже чылт тугак лиеш. Чынак, тыгеат лиеш, но эре огыл, а южгунам. Мемнан чыла омына палдарыше лиеш ыле гын, тудо кажне гана шукталтшаш ыле.

Юмо аралыже мемнам тугай омо деч, кудым диавол колтен кертеш. Теве Синай курыкышто ик монах илен, суапым налаш чот тыршен, шуко подвигым ыштен, но койышыштыжо ик лушкыдылыкшо лийын – омылан пеш ўшанен. Диавол тидын дене пайдаланен да тудлан тыгай омым колтен: ик могырышто святой Апостол-влак, нунын тунемшышт да чыла христианин пычкемыш тамыкыште шогат, пеш кугу индырымашым чытат, а вес могырышто еврей-влак волгыдышто куанен илат. Монах помыжалтын, омылан ўшанен, шке христиан вераж деч шӧрлен, еврей-влакын вераштым налын да еврей ўдырамаш дене ушнен. Монах илыш деч вара тыгай ошкылым ыштымыжлан Господь тудым наказатлен. Ончыч чын илыше да таза еҥ кум ий гыч илы-шынек шўяш тўҥалын, тудын капыштыже шукш налын. Пылпомыш Кугыжанышыш каен кертшаш еҥ ужмо омылан ўшаныме дене тыгай шучко ойгым ужын колен. Кў меҥге гай пеҥгыде еҥымат иян вийже йӧрыктен кертеш! Ӧрашыжат нимолан: вет «диавол лев гай урлен коштеш, кӧм «нелаш» манын, кычалеш», сандене чыла йӧн денат пайдалана.

Мален кийыше еҥ и ыреслен, ни молитвам лудын ок керт, сандене диавол омо гоч мемнан чоныш тўрлӧ уда шонымашым пурта, осал пашаш шупшеш.

Святой Черке, тиде осал тушман деч аралалташ манын, малаш вочмо годым шкендым ыреслаш, шке ыресетым шупшалаш, эше ныл могырыш ыреслаш да молитвам лудаш темла:

Юмо, Кугун Пагалыме да Илышым пуышо Шке Ыресетын куатше дене мыйым йыр авыре да чыла тўрлӧ осал дечын арале.

Молитва да ыреслыме деч диавол тул деч лўдмӧ гай лўдеш. Кў меҥге ўмбалне кумал илыше святой Симеон Столпник деке икана, волгыдо Суксын тўсшым налын, диавол толын. Тудо тул имньым кычкыман тул тарантасыште лийын да Симеоным алгаштарен ойлен: «Симеон, тый Илия пророк гай чот Юмылан йӧренат, сандене тыйым тул тарантас дене Илия пророк гай каваш кўзыкташ манын, мыйым тышке, мландўмбаке, колтеныт». Святой еҥ ўшанен да тарантасыш шинчаш ямдылалтын, но, пиалешыже, кў меҥгыж гыч йолтошкалтышым ыштымыж деч ончыч шкенжым ыреслен да «Господи, благословитле» манын. Тунамак чыла йомын: ни «волгыдо суксет», ни имнет, ни тарантасет кодын огыл.

Омо ужмаш диавол деч лийын кертмым палыман да эреак аралалтман. Кас молитва-влакым лудмаш тыгай омо ужмо деч да пошырнымо деч аралалташ чот полша. Иктаж-могай амал дене тидым ыштен огыдал да уда омым ужында гын, тудлан ўшаныман огыл, вет диавол нигунам чыным ок каласе, тудо тендам лўдыктынеже, сулыкыш пуртынеже.

Ужмо омын диавол деч улмыжым кузе палаш? Тидым кок ойыртем дене палаш лиеш.

Икымше: омо дене ужмет Святой Черке, православный ўшанымаш, шот дене илыме ваштареш шога. Малаш вочмо деч ончыч тыгай нерген тыйын ушыштетат лийын огыл гын, пале сулыкыш пурташ тӧчен, тыйым ия алгаштарен.

Кокымшо: омо ужмо деч вара чонлан неле, шўмет коршта, лўдын помыжалтат, «ынде мо лиеш» манын, ойгырен коштат гын, пален лий, тиде омым тыланет диавол колтен.

Ынде поро Суксын да Юмын Шкенжынак колтымо омо нерген шарналтена. Святой Возымаште тыгай омым ужмо нерген шуко пример уло. Теве патриарх Иаков Месопотамийыш кайымыж годым ир мландыште малаш возын да омыж дене мланде ден кавам ушышо тошкалтышым ужын. Тудо тошкалтыш дене Юмын Суксыжо-влак воленыт да кўзеныт, а кўшнӧ Господь Шке шоген да Иаковым благословитлен, тудлан да тудын тукымжылан мландым пуаш сӧрен. Юмын тиде сӧрымыжӧ шукталтын: патриархын латкок эргыже лийын, нунын деч Израильын латкок тукымжо шарлен. Ик эргыжым, Иосифым, поро улмыжлан кӧра ачаже путырак чот йӧратен. Изаже-влак Иосифлан кӧраненыт да икана ачашт деч йыштак тудым Египетыш ужаленыт. Но чылажат Юмын кумылжо почеш лийын улмаш. Вет тидын деч ончыч Иосиф шкежат кок сай омым ужын. Ик омыштыжо изаже-влак дене пырля пасушто кылтам пидын, тудын кылтаже вияшын шоген, а изаже-шамычын кылташт Иосифын кылтаже йыр шогеныт да тудлан вуйым савеныт. Вес омышто кече, тылзе да латик шўдыр тудлан вуйым савеныт. Тиде кок омо изаже-влакын веле огыл, а ача-аважынат тудлан вуй савашышт кўлеш лийшашым ончыктен. Илен-толын, кок омыжат шукталтын.

Тыгай ӧрыктарыше омо шукыж годым Юмо деке лишке шогышо, шот дене да чын илыше еҥ-влаклан конча. А ме, шке сулыкан улмынам пален, тыгай омым ужын кертына манын, ўшанашат огына тошт. Но Юмо чылаштымат йӧрата да чамана, сандене сулыкан-влакат тыгай омым ужын кертыт. Теве Вавилонын кугыжаже Навуходоносор пеш кугу сулыкан лийын гынат, сылне омым ужеден. Египетын кугыжаже, фараон, тоже сулыкан лийын, тудат Юмын колтымо омым ужын.

Иктешлен, уэш каласаш гын, ужмо омынан кум тўрлӧ лийын кертмыштым эре шарныман. Поро Суксо да Юмо деч колтымо омым умылен мошташ да тудлан ўшанаш кўлеш.

Ойгыраш таратыше омын осал вий деч улмыжым палыман да тудлан ўшаныман огыл. Нунын деч шкенам аралаш манын, малаш вочмо деч ончыч кас молитвам лудаш да шкенам чын ыреслаш кўлеш: кум парнянам чак кучен, ончыч саҥгаш, вара кылымде деке, вара пурла вачыш да шола вачыш тушкалтена, кидым кораҥдымеке веле вуйнам савена.

Сирахын ушан эргыже шукертак каласен: ...кузе ўмылым руалтен кучен але мардежым поктен шуын кертат, ужмо омылан тугак ўшане! Шинчалан коймаш да омо ужмаш арам тургыжландарыше веле улыт; кунам ужмо омо Юмо деч колтымо огыл, тудым шке шўмышкет ит пыште: омо шукыштым ондален, да тудлан ўшаныше-влак чон утаралтмаш деч кораҥыныт (Сир. 34; 2, 5, 7).

Кунам те пеш ӧрыктарыше омым ужыда гын, мом ужмыдам шке умылтараш ида тӧчӧ. Черкыште тендан духовный ачада уло, тудын деч йодса.

КУНАМ ОМО КУШТЫЛГО ДА САЙ ЛИЕШ:

1. Пўтӧ кучымо деч вара.

2. Молитвам кумыл нӧлтын лудмо деч вара.

3. Тушман дене сӧрасыме деч вара.

4. Сулыкым чон почын ойлымо да касарыктыме деч вара.

5. Кунам шке верч огыл, а вес еҥ-влак верч тыршет.

6. Еҥ-влаклан поро пашам уло кумылын ыштыме деч вара.

Листовкышто Святой Лўм да Святой Возымаш гыч цитата-влак вашлиялтыт. Сандене тудым моло сомылкалан ида кучылт. 

МИРОНОСЕЦ ЛЫШТАШ, 7 №

 

Ӱшанымаш – юмын поянлыкше деке сравоч

Мемнан чонна Юмым шижын мошта. Тиде моштымаш самырык годым нєргє лиеш, кеч южгунам пеш виян шижалтеш. Айдемын чын духовный корно дене кайымыж годым тудо пеҥгыдемеш да умылен ўшанымашке савырна. Тыгай еҥ сандалыкым ыштыше ик Юмо улмым да Тудын чыла калык да пўртўс верч тыршымыжым пала.

 

Айдемын чоныштыжо Юмылан ўшанымаш ила гын, тудо Юмо уло манме дене гына ок серлаге, а Тудын дене кылым ышташ тырша. Кузе чыла кушкыл кече деке савырна, тугак ўшаныше чоным Юмо деке шупшеш. Юмо дене кыл уло гын, тудо айдемын ўшанымашыжым эше чот пеҥгыдемда. Тыге илыш опытеш негызлалтше ўшанымаш айдемым духовный корно дене ончык вўден наҥгая. Эн талантан еҥ-влакын ўшанымашышт волгыдо идейыш савырна, кудо нуным мландывалсе сулыкан илыш гыч пылпомышысо курымашлык чынын тўняшкыже наҥгая. Тыгай лийыныт Сергий Радонежский, Серафим Саровский, Иоанн Кронштадтский, Герман Аляскинский да моло святой еҥ-влак.

 

Юмылан ўшанымаш айдемын чыла чон вийжылан: ушыжлан, шижмашыжлан, кумылжылан – чын корным ончыкта да кєргє тўняжым гармонийыш конда. Мутлан, ушлан – тўням раш умылымашым, кумыллан – эҥертышым да цельым пуа, а шижмашым тудо эрыкта, волгыдыракым ышта. Юмылан ўшанымаш айдемым мландывалсе уда кумыл деч тора да кўкшє шонкалымаш дене авалта.

 

ӰШАНЫМАШЫН  ЭҥЕРТЫШЫЖЕ

Мемнан илышна ойго да чонын пеҥгыдылыкшым тергымаш деч посна ок эрте. Илышын неле пагытыштыже ўшанымаш гына айдемылан кўлшӧ духовный вийым пуа. Шагал ўшаныше еҥойго годым шўлык дене темеш, кумылжо вола, илышлан ӧпкела да сыра, а ўшаныше еҥ тыгай годым Юмо деч полышым чотырак йодеш. Юмылан ўшанымыж дене тудо шўлык кумылым шкеж деч ӧрдыжкӧ шўкалеш. «Юмылан ўшаныше вожылмашке ок пуро»,– манмым пала.

 

Ойго – тиде мемнан илышнан тўтанже, мемнан ўшанымашнам тергыме пагыт. Сай игече годым кажне матрос шке моштымашыжым кўшкӧ шынден кертеш, но тўтан годым гына мастарлык пашаште коеш. Теве христианин-влакым поктылмо годым: «...южышт эрыкыш колтымылан торешланеныт да орландарыме лийыныт. Весышт вурсымым да кырымым, тыгак казаматым да пычкемыш верым чытеныт: кў денат кыралтыныт, пила денат нуным пўчкыныт, орландаралтыныт, керде йымалан коленыт, шорык да каза коваште дене леведалт коштыныт, укем, ойгым еҥын шыдыжым чытеныт. Нуно, кӧм уло тўня шоген огыл, ир мландыште да курыкышто, пещерыште да мланде рожышто илен коштыныт... Сандене меат, шке йырна пыл наре тыгай танык-влак улмо годым, шке ўмбачна чыла нелытым да мемнам куштылгын кепшылтыше сулыкым кудалтена да мыланна пўралтше корным чытенак эрташ тўҥалына». (Евр. 11–12 гл.)

 

Юмылан ўшанымаш айдемылан чыла ойгым сеҥен лекташ полша. Но йодыш лектеш, молан Господь ўшаныше да шотан еҥ-влакым ойго деч арален ок нал? Тиде йодышлан вашешташ неле: «Кӧ Господьын ушыжым пален, але кє Тудлан ой пуышо лийын?» (Ис. 40:13) Апостол Павел воза: «Юмым йӧратыше-влаклан чылажат порылан лиеш». «Чылажат» манмашке ойгыжат пура мо? Апостол шкеат чўчкыдын кугу нелылыкым чытен да тыгай иктешлымашке шуын: «Мый Христос верч ўнардымын, ӧпкеште, нуждаште, поктылмаште да шыгыремдымаште илем; вет кунам мый ўнардыме улам, тунам мый виян улам!», вет Юмын вийже ўнардыме улмо годым шукталтеш. (1 Кор. 12:10)

 

Чумырымо поянлыкшын жаплан гына кўлмыжым айдеме ойго годым умыла, ойго тудлан утарыше Юмо да курымашлык илыш нерген шарныкта, чыташ туныкта, лўддымылыкым кушта, порылыкым вияҥда. Кунам айдемылан полышым нигушеч вучаш, тудо Юмым вашкерак шижеш. Тыгай годым, кунам йырым-ваш шыгыремдымаш да ойго, шўмжӧ дене тудо лыпландарымым шижеш. Юмым тыге чот шижмаш айдемын ўшанымашыжлан сай эҥертыш лиеш. Юмын серлагышыже да ўшанымаш айдемылан ойгым сеҥаш полшат, а ойгыжо ўшанымашым пеҥгыдемда. Сандене апостол-влак христианиным тыге туныктеныт «Мыйын иза-шольым-влак, кунам тўрлӧ алгаштарымашке логалыда, кугу куан дене тидым налза, палыза, тендан ўшанымашдам тергыме дене чытымашда пеҥгыдемеш». (Иак. 1:2) Святой Возымаш ойгым тул йылме дене таҥастара, тудо шӧртньым моло вартыш деч эрыкта да тудым эше шергаканым ышта. (1 Пет. 1:7)

 

Ӱшанымашын айдемылан неле жап годым пеҥгыдылыкым пуымыжлан да духовный илышыштыже эҥертыш улмыжлан кӧра Господь тудым кў але тура кў курык манын. «Тиде кў ўмбалан Мый Мыйын Черкем ыштем, да тамыкын капкаже тудым сеҥен ок керт». (Мт. 16:18) Черкын кок тўжем ий годсо илышыштыже христиан-влакым тўрлӧ семын шыгыремдымым, поктылмым шотлен пытараш ок лий. Тиде жапыште шуко империй да куатле эл шаланеныт да мланде ўмбач йӧршеш йомыныт, а Христосын Черкыже пеҥгыдын шога да Утарышылан ўшанымашым вияҥда.

 

ӰШАНЫМАШЫМ КУЗЕ ПЕҥГЫДЕМДАШ

Ӱшанымашын пеш шергакан пєлек улмыж нерген ойленна. Тудым айдемылан Юмо пуэн. Тудо мыланна чын тўня умылымашым пуа, илышыште цельым ончыкта, неле годым чулымешта, шўмым куандара, мемнан молитвалан вийым пуа да Юмын мучашдыме серлагышыж дек корным почеш.

 

Но шўлыкын палемдыман: сайын да поян илыше-влакын ўшанымашышт лушка. Нуно Юмын порылыкшым мондат. Чын ўшанымаш кораҥеш, да Юмын кугу талантше петырналтеш.Ӱшанымаш йоммо семынак айдемын чыла кӧргӧ поянлыкшат вашталтеш, шапалга: ушын яндарлыкше да илышын цельже йомыт, духовный вий пыта, шўмышкӧ шўлык шыҥен пура, айдеме сыраш тўҥалеш, тудлан нимо ок йӧрӧ. Кузе кушкыл-влак волгыдо да вўдыжгӧ деч посна атыланен огыт керт, тугак чонат ўшанымаш деч посна илен ок керт. Ӱшанымашым йомдарыше айдеме, кеч тудо пеш ушан да талантан лийже, чоя вольык але ир янлык гай лиеш.

 

Ӱшанымашым йомдарыме тыгай тўтаныш логалаш огыл ма­нын, чоным уэмдышаш нерген чот тыршыман. А кузе тидым ыштыман? Шкенан чыла моштымашнам арален кодышаш верч ме тўрлӧ упражненийым ыштена: уш шке яндарлыкшым аралыже манын, уш пашам ыштыман; музыкантын парняже лывырге лийже манын, тудо шуко шоктышаш; капетым лывыргым ыштынет гын, гимнастика дене заниматле. Теве спортсмен-влак кап-кылыштым вияҥдаш мыняр тыршат, а ме, христианин-влак, духовный опытым погышаш верч нунын деч утларак тыршышаш огынал мо?

 

Ӱшанымашым пеҥгыдемдышаш верч духовный илыш дене илаш тўҥалман. Тидлан лийын эреак Святой Возымашым лудаш кўлеш. Юмо нерген шоныман, духовный илыш нерген сайрак пален налаш тыршыман. Вара, шўм гыч лекше молитвам тыршен лудмо годым, Юмым шижын мошташ тунемман, Христосын Капше да Вўржӧ деке причастийыш коштман. Илышыште шкалан верч гына огыл, а шке лишыл еҥ-влак да шке черке верч тыршыман. Йӧратыше еҥын шўмжӧ Святой Шўлышын порылыкшо дене ыра. Христианинын илышыже кучедалмаш, алгаштарыме да нелылык деч посна ок эрте. Южгунам уло тўня тыйын ваштарешет шогалме гай чучеш. Но шарнаш кўлеш, Юмын полшымыж дене чыла нине нелылыкым чытен лектат, да тидыже тыланет шўм-чон ден уш-акылет пеҥгыдемдаш полша.

 

Эше шарныман: ўшанымаш мемнан тыршымаш гыч гына ок шого, тудо Святой Шўлышын пӧлекше. Тидын нерген апостол Павел ойла: «Шўлышын саскаже – йӧратымаш, куан, тыныслык, кужун чытымаш, порылык, серлагыш, ўшанымаш.» (Гал. 5:22) Сандене Юмо деч кугу духовный поянлыкшым – ўшанымашым – йодаш тўҥалына. Вет ме Тудын сӧрымыжым шарнена: «Йодса, да тыланда пуымо лиеш; кычалза, да муыда; тўкалыза, да тыланда почыт.» (Мт. 7:7).

 

А ўшанымаш мыланна чон ласкалыкым, куаным да осалым сеҥен кертме нерген шижмашым пуа, тидын нерген апостол-влак тыге возеныт: «Мемнан ўшанымашна – тўням сеҥыше сеҥымаш!» (1 Ин. 5:4). 

Листовкышто Святой Лўм да Святой Возымаш гыч цитата-влак вашлиялтыт. Сандене тудым моло сомылкалан ида кучылт.